PROVO

ένα εκκεντρικό κίνημα



Αρχική Ιστορία Ιδρυτές Περιοδικό "Provo" Παραπομπές

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ

 Σε αντίθεση με άλλα κινήματα αντικουλτούρας που γεννήθηκαν τη δεκαετία του 60 σε Ευρώπη και Αμερική και εκδηλώθηκαν αυθόρμητα, με διάφορους τρόπους, το Provo έχει συγκεκριμένη ημερομηνία ίδρυσης, αλλά και ιδρυτές: τον καλλιτέχνη του δρόμου Robert Jasper Grootveld, και τους αναρχικούς Roel van Duijn και Rob Stolk.

 O Grootveld από το 1964, πριν την επίσημη δημιουργία του κινήματος, διοργάνωνε παραστάσεις σε κεντρικές πλατείες του Άμστερνταμ, πρωωθόντας την ιδιαίτερη φιλοσοφία του και επιχειρώντας να περάσει κοινωνικά μηνύματα με δημιουργικούς και ευφάνταστους τρόπους, έχοντας ως κυρίαρχο στοιχείο αυτό του αυτοσχεδιασμού. Κάθε "happening", όπως ονομαζόντουσαν αυτές οι παραστάσεις, συγκέντρωνε όλο και μεγαλύτερο πλήθος κόσμου. Επρόκειτο κυρίως για διανοούμενους, σπουδαστές φιλοσοφίας ή καλών τεχνών, μουσικούς ή περιθωριοποιημένους νεαρούς. Σε ένα από αυτά τα "happenings", στις 5 Μαΐου toy 1965, o φοιτητής του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ, Roel van Duijn ανακοίνωσε επίσημα την ίδρυση του κινήματος, μοιράζοντας φυλλάδια και καλόντας σε "αντίσταση, οποτεδήποτε είναι αυτό δυνατό".

 Το Provo απέκτησε το όνομά του από τον ολλανδό εγκληματολόγο Wouter Buikhuisen, που χρησιμοποίησε τον όρο για να περιγράψει τους νεαρούς ταραχοποιούς. Τον Ιούλιο του ίδιου έτους, ξεκίνησε η κυκλοφορία του ομώνυμου περιοδικού από τα κεντρικά μέλη του κινήματος. Ο εμπαιγμός και η παραπλάνηση της αστυνομίας, ένας από τους βασικούς στόχους των μελών του κινήματος, επιτυγχανόταν με διάφορους τρόπους. Οι Provos στόχευαν στο να προκληθούν βίαιες και ακραίες αντιδράσεις από τις αρχές, χωρίς να χρησιμοποιούν οι ίδιοι βίαια μέσα. Χαρακτηριστική περίπτωση των μεθόδων τους αποτελεί η επ' αυτοφόρω σύλληψη ορισμένων μελών του κινήματος για κατοχή και χρήση μαριχουάνας ύστερα από καταγγελία ανώνυμου πληροφοριοδότη, τα οποία όμως όπως αποδείχτηκε δεν είχαν στη κατοχή τους παρά μόνο μπαχαρικά και άχυρο. Η συγκεκριμένη αποτυχία των αρχών αλλά και αρκετές άλλες, που οφείλονταν επίσης στη δράση των Provos, σχολιάστηκαν καυστικά από τον Τύπο της εποχής.

 Το 1966, το Provo από μια μικρή ομάδα ανατρεπτικών νέων είχε πλέον μετατραπεί σε ένα κίνημα που αριθμούσε μέλη σε όλες τις μεγαλουπόλεις της Ολλανδίας. Αρκετές από τις δράσεις του απασχόλησαν σημαντικά την κοινή γνώμη το επόμενο διάστημα. Αυτή που ίσως είχε το μεγαλύτερο αντίκτυπο, ήταν η έκρηξη βομβών καπνού στον γάμο της πριγκίππισας Βεατρίκης με έναν νομικό και διπλωμάτη, πρώην μέλος της ναζιστικής νεολαίας, κατά τη διάρκεια της τελετής. Οι βόμβες αν και ακίνδυνες, προκάλεσαν πανικό στις αρχές, με τον γάμο να μετατρέπεται σε φιάσκο που συζητήθηκε σε διεθνές επίπεδο. Μεγάλο μέρος της ολλανδικής κοινωνίας εξέφρασε τη στήριξή του στο Provo, εξαιτίας της συνεχώς διογκώμενης λαϊκής δυσαρέσκειας προς τη βασιλική οικογένεια.

 Η αυξανόμενη δημοφιλία του κινήματος, οδήγησε μια μερίδα της πολιτικής του πτέρυγας να κερδίσει 5 έδρες στις δημοτικές εκλογές της χώρας. Μια σειρά από μεταρρυθμίσεις, που πρότειναν οι εκλεγμένοι αυτοί εκπρόσωποι, τα "Λευκά Σχέδια" όπως ονομάστηκαν, απορρίφθηκαν από το δημοτικό συμβούλιο του Άμστερνταμ, ωστόσο τα μέλη του Provo επιχείρησαν την εφαρμογή τους. Το πιο γνωστό από αυτά, το σχέδιο των "Λευκών Ποδηλάτων" υπήρξε η βάση για τη χρήση ποδηλάτων ως κύριο μέσο μεταφοράς σε αρκετές σύγχρονες ευρωπαϊκές πόλεις. Το πρωτοπόρο για την εποχή πείραμα των Provos, που αφορούσε τη χρήση δημόσιων κοινόχρηστων ποδηλάτων, ανέδειξε το πρόβλημα των δημόσιων συγκοινωνιών της πόλης.

 Το καλοκαίρι του 1966, μαζικές συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας και απεργίες ξέσπασαν σε όλο το Άμστερνταμ μετά από τον θάνατο ενός εργάτη κατά τη διάρκεια διαδήλωσης (από καρδιακή προσβολή σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή), με το Provo να εκφράζει τη στήριξή του σε διαδηλωτές και απεργούς. Με τις συγκρούσεις μεταξύ των διαμαρτυρόμενων και της αστυνομίας να γενικεύονται, και πλήθος κόσμου να κάνει λόγο για κρατική δολοφονία, ο δήμαρχος του Άμστερνταμ οδηγείται τελικά σε παραίτηση. Λίγες μέρες μετά την παραίτησή του, ανακοινώνεται και η αυτοδιάλυση του Provo από τους ιδρυτές του, οι οποίοι όπως αναφέρουν, θεωρούν πως το κίνημα όφειλε να πάψει να υπάρχει, εφόσον είχε αφαιρεθεί η εξουσία των Μεγάλων Ανδρών που οδήγησαν στη δημιουργία του σε πρώτη φάση.

Tα κοινόχρηστα "Λευκά Ποδήλατα" των Provo, 1966